Τετάρτη 23 Ιουλίου 2008

H Ωραία Ελένη, η Αγία, η Πόρνη κι η Παντάνασσα. Ονοματοδοσίες

Το μαγικό στοιχείο στην ονοματοδοσία, πανάρχαια πίστη σύμφωνα με το οποία κάθε υποκείμενο βαφτιζόμενο με συγκεκριμένο όνομα αποκτά τις ιδιότητες του ονόματος με το οποίο βαφτίζεται, γίνεται ολοένα και πιο πολυδιάστατο, αν αναλογιστεί κανείς ότι το ίδιο όνομα φέρουν και άλλα υποκείμενα, που και αυτά με τη σειρά τους προσέδωσαν στο όνομα που πήραν κάτι απ’ τη δική τους ιστορία.

Δύο γνωστές Ελένες: Της Σπάρτης, τραγουδισμένη απ’ τον Ηρόδοτο, τον Όμηρο, τον Ευρυπίδη, το Σεφέρη, τον Ελύτη απ’ τη μια και η γνωστή αγία των χριστιανών Φλαβία Ιουλία Ελένη απ’ την άλλη, θα μπορούσε να μπερδέψει οποιαδήποτε σύγχρονη Ελένη ποιας εκ των δύο τις ιδιότητες να προσεταιρισθεί.

Ας μου συγχωρέσουν εδώ οι χριστιανοί την προσωπική άποψη ότι πόρνη δεν ήταν η Ελένη της Σπάρτης, αλλά η παλλακίδα του Κωνστάντιου του Α’ του Χλωρού και μητέρα του Φλάβιου Βαλέριου Κωνσταντίνου ή Κωνσταντίνου του Μεγάλου (τον οποίο ομοίως αρνούμαι να ονοματίσω άγιο και τον οποίο η εκκλησία επιμένει πεισματικά να καλεί ισαπόστολο).




Jan van Eyck, Η Ανακάλυψις του Σταυρού, 1422-1424, εικονογράφηση από το Turin Mailänder Studentbuch


Μια ποταγωγίδα στο πανδοχείο του πατέρα της και φτηνή πόρνη, όψιμη ζηλώτρια χριστιανή, η οποία κατά τους χρονικογράφους είχε απαγορεύσει επί ποινή θανάτου στις γυναίκες της επικράτειας -ως Αυγούστα να φέρουν επάνω τους οποιοδήποτε ένδυμα σε χρώμα ροζ, μιας και ήταν το αγαπημένο της χρώμα και μόνο αυτή έπρεπε να το φορεί, επιτυχημένη ή όχι αρχαιολόγος στους Αγίους Τόπους σε ανασκαφές περί Τιμίου Ξύλου, το οποίο θαυματουργικώς ως τις μέρες μας πολλαπλασιάζεται και γεννά, για να μπαίνει σε φυλαχτάρια – σταυρουδάκια, που θα κοσμήσουν το στήθος ευβλαβών στους Αγίους Τόπους χριστιανών και θα γίνουν χατζήδες στον Ιορδάνη ποταμό.

Η Ελένη της Τροίας ή της Σπάρτης απ’ την άλλη, Διογενής, κόρη του Kύκνου πατέρα της και της Λήδας, βγήκε απ’ τ’ αυγό της, σεληνιακή θεότητα για να εξυπηρετήσει τον παλιό χρησμό της Γαίας. Πολλοί οι θνητοί που έκαναν τη γη να στενάζει κι είχαν γίνει οι θνητοί αυτοί «άχθος αρούρης». Δε δίνω λοιπόν δεκαράκι τσακιστό για το αν η Ωραία Ελένη πήγε με το Θησέα στην πρώτη της αρπαγή, το Μενέλαο κατόπιν και μετά τον Πάρη ή το Διόφοβο. Εξάλλου, κατά το στίχο του Σεφέρη «τι ‘ναι θεός – τι μη θεός και τι τ’ ανάμεσό τους», θα μπορούσαμε να πούμε «τι είναι Ελένη – τι μη Ελένη και τι τ’ ανάμεσό της», κι ακόμη κι αν δεν πήγε στην Τροία η ίδια – πάρεξ μόνον η σκιά της κι όλα γινήκανε «για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη», ως σεληνιακή θεότητα φώτισε ποιητές να γράψουν για δαύτηνα έπη και άντρες να σκοτωθούν για τα ωραία της μάτια.

«Κάθε καιρός κι η Ελένη του», κατά το ρηθέν του Ελύτη, και μιαν ακόμη σύγχρονη Ελληνίδα βυζαντινοπρεπής και απίστευτα γλυκειά παρουσία, η Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ, που μόνο η θέρμη της κι η απλότητά της, συνδυασμένα με τόσο πολύπλευρη παιδεία, θα μπορούσε να πείσει κι εμένα στις πιο στριφνές και δύσκολες μέρες του μήνα ότι υπάρχουν κάποια ψήγματα αλήθειας στην αγιότητα της Φλαβίας – Ιουλίας – αγίας κατιτί.

Κι έχουμε λοιπόν Ελένες διαχρονικές, Ελένες συγχρονικές, μέσα από την εμβριθή σπουδή κι ερμηνεία των μύθων και των ετυμολογιών ονομάτων, αλλά τελικά, όσο περισσότερο το ψάχνει κανείς, τόσο με μεγαλύτερη βεβαιότητα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το όνομα Ελένη θα μπορούσε να είναι συνώνυμο και του Μενέλαου και του Πάρη και του Γιώργου και του Αλέξανδρου και του Ανδρέα και του Παναγιώτη. Ειδικά του τελευταίου, αφού το όνομά του δηλώνει και παναγιότητα, άρα Ελένη είναι η Παναγία, η Πανγαία, ο ίδιος ο Διάβολος, η Αστερόεσσα κι ο κόσμος όλος.


Σχετικές αναρτήσεις: Όλες. Ειδικότερα:

1. For a Helen. Για μιαν Ελένη
2. Αλέξανδρος, Ηλέκτρα, Ελένη
3. Η Σφαγή της Λυγερής (Ελένη και Παραλογή, Παραλογή κι Ελένη)
4. Ego sum…


© Eλένη Καλλιανέζου, Vejen 23 Ιουλίου 2008

buzz it!

27 σχόλια:

Sarasides είπε...

Τώρα κατάλαβα: Πίσω από το αινιγματικό χαμόγελο της Αστερόεσσας κρύβεται η 144η μετενσάρκωση του Ρήτορος Γοργίου!
Φαντάζομαι μετά το Ελένης Εγκώμιον, θα ακολουθεί και η πραγματεία περί του μη όντος....

Αστερόεσσα είπε...

Nαι, τρέμε Ισοκράτη με το Ελένης Εγκώμιον!
Για μένα μιλάς, Αλκιβιάδη ή για την Αρβελέρ; ~☺~

Αστερόεσσα είπε...

...~☺~ Αν βέβαια, Ελένη είναι όλος ο κόσμος, θα μπορούσες να είσαι εσύ η Ελένη και να μας γράψεις εσύ την πραγματεία περί του μη όντος, όχι;

Mr.Di είπε...

και μιας και ο λόγος για Ελένες ευκαιρία για ακρόαση
"Τραγούδια για την Ελένη" Μ. Χατζιδάκις. (Καλή και η πρώτη έκδοση με κάποιον Μαρκετάκη και η γνωστή δεύτερη με την Μ. Δημητριάδη)
Την εξαιρετική Ελένη του Λεοντή από τις Πυγολαμπίδες

Αστερόεσσα είπε...

"Το 20 χρόνια με ρωτούν
πού θάψαν την Ελένη
";

Το σφυρίζω συχνά τον τελευταίο καιρό, αλλά το προτιμώ με Μαρία Δημητριάδη.

Καλωσήλθες, Mr.Di! ~☺~

Sarasides είπε...

Ποιος είμαι εγώ ο ουτιδανός, που θα μιλήσω για μιαν Ελένη;
Στα κλαδιά που κρέμαγαν οι καπεταναίοι τα άρματα, θα κρεμάσουν τώρα οι γύφτοι τα πανέρια;

Αστερόεσσα είπε...

Δε χρειάζεται τόση μετριοφροσύνη, παμμέγιστε!

Συνήθως κρίνω π.χ. τον εαυτό μου με βάσει το δυναμικό μου και αυτό που μπορώ να είμαι, αλλά δεν είμαι και ποτέ δεν είμαι ευχαριστημένη κι όλα μου φταίνε, αλλά τελικά ο κόσμος συγκριτικά κρίνει και όχι με το δυνάμει κι ούτε καν διαχρονικά, αλλά μέσα στη συγχρονικότητα.

Αν μιλάμε λοιπόν για το σήμερα, ο χρυσός κανόνας είναι η μετριότητα κι όχι το εξαιρετικό και στους τυφλούς βασιλεύει πάντα ο μονόφθαλμος.

Αυτή είναι και η πιο αυστηρή θέση που θα μπορούσα να πάρω, όταν κάνω την αυτοκριτική μου. Αλλά ξέρω να ξεχωρίζω πού είναι αυτό που διαφέρει ποιοτικά απ' τη μάζα των αγελαίων, οπότε βράσε μας με τις μετριοφροσύνες! ~☺~

dyosmaraki είπε...

Ξεχάσαμε και την Καλλικατζαρελένη...
Καλησπέρα

Αστερόεσσα είπε...

~☺~Bρε, καλώστο το δυοσμαράκι και την Καλλικαντζαρελένη!

Άμα τις πούμε όλες, δε μας φτάνουνε σαράντα ζωές!
Μέχρι και την Έλεν Κέλλερ θα μπορούσαμε να αναφέρουμε, ως και τον ίδιο τον Ήλιο (μιας και αντί σεληνιακή, μπορεί να είναι κάλλιστα και ηλιακή θεότητα, σύμφωνα με κάποιες θεωρίες).

Μην πούμε και για τον:
"Απρίλη μου, ξανθέ
και Μάη μυρωδάτε
καρδιά μου πώς αντέ-...
"
γιατί θα το μετατρέψουμε σε αυτολιβάνισμα.

Απλώς, λέω: Όλα είναι Ελένη σε κάθε καιρό.

Bεβαίως, με την ίδια λογική όλα είναι και Μαρία και Δήμητρα και Μυρτώ και Δάφνη και Μητσάρας, αλλά βασικά εγώ το υπογράφω ως Ελένη - Αστερόεσσα, εσύ ως Ελένη - Δυοσμαράκι κ.ο.κ.

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

"Κι εσύ Ελένη και καθ' Ελένη
της επαρχίας, της Αθήνας κοιμωμένη
Η ζωή σου, να το ξέρεις, είναι επικηρυγμένη
Να πεθαίνεις για την Ελλάδα είναι άλλο
κι άλλο εκείνη να σε πεθαίνει.."

Το καλύτερο της Αλεξίου, ξέχασες ;

Αστερόεσσα είπε...

~☺~ Oh, là là! M' επικηρύξανε ήδη;
Δεν τη γλυτώνω την πυρά τελικά...

Προς το παρόν μου υποκλίνονται και μου ζητούν να χορέψωTo Τανγκό της Ελένης

Κι έχω πρόβλημα με τους μνηστήρες, σα σωστή Ελένη, όπως και η γιαγιά μου. Είναι η σειρά του Θησέα, του Μενελάου, του Πάρη, του Διόφοβου; Ή της Ελένης; Αυτό είναι ένα ωραίο δίλημμα που μας βάζει σε σκέψεις.

Νομίζω, ότι όπως οι δεσποινίδες του κόσμου στα πάρτυ του 19ου αιώνα, πρέπει να κρεμάσω στο λαιμό με χρυσή αλυσιδίτσα ένα μικρό κομψό καρνέ, με τους αριθμούς των χορών που θα χορέψω με τους καβαλλιέρους μου... ♪ ♫
1', 2, 3 ... 1', 2, 3, 4...
Αργεντίνικο;

b|a|s|n\i/a είπε...

ελένη αστερόσσιους!

φιλιά για ένα καλό βράδυ.
επιτέλους δρόσισε λίγο εδώ.
να πέσει κάτω από σαράντα τουλάχιστον.

Αστερόεσσα είπε...

Ελένη Αστερόσιους; Όχι Ελένη - Αsterix; Panoramix, έστω...
Κι είμαι καλή στα φίλτρα...
Φιλιά, αγόρι!

Βασίλειε και βασιλεύ,
των στεναγμών ο κύρης! ~☺~

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Αργεντίνικο..!
Λάτιν και κουβανέζικα -)

Αστερόεσσα είπε...

Με γόβα στιλέτο στο δρόμο, κόκκινο κραγιόν και τα μαλλιά τραβηγμένα πίσω σε κότσο; Σκίσιμο στη φούστα και καλτσόν μαύρο με ραφή; ♪ ♫ ♪ ♫

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Και άρωμα γυναίκας !

takis είπε...

Leo na doseis proteraiotita sto tango stous SPITHA kai Mr Di.

Ston proto ,giati exei agonistei poly o kaimenos (tosa 2stixa...tosos idrotas..)

Ston deutero, giati prepei na entharinoume tous neous...einai kai poiitiki personna...

Emena ase me sto telos, afou exeis kourastei apo ta tango twn allwn tha se xorepso trello rock+roll.....kai meta gia ypno...

Αστερόεσσα είπε...

@ Σπίθα,
Αν κάτι μ' εκνευρίζει με τις μόδες είναι ότι βγαίνουν αρώματα και μετά καταργούνται.
Αυτή η Magie Noire... πόσο ήταν μαγική... Κρίμα...
Σανδαλόξυλο μετά σε αιθέριο έλαιο.
Μέχρι και To Άρωμα του Πάτρικ Ζίσκιντ.
Νομίζω όμως ότι προτιμώ άρωμα έρωτα → ∞

@ Bonsoir, Τάκη πανηδονιστή bon viveur! ~☺~
O ...ύπνος συγκαταλέγεται στις ηδονές;

takis είπε...

O "panidonistis" Takis dilonei aplos mathitis sti kathigitria ASTEROESSA.....

Eidika o ypnos meta tin ypertati syneuresi..synantisi...smiximo 2 psyxwn ...(kai mi rotas an yparxei psyxi!...den yparxei kai to xereis..)

Αστερόεσσα είπε...

Eppur si muove! Αιρετική μπορεί να είμαι, αλλά Ψυχή υπάρχει, μάλλον. Ήταν και προσωποποιημένη στους αρχαίους. Βλέπε Έρως και Ψυχή.
Οι γενεαλογίες των αρχαίων ημών προγόνων δεν ήταν τυχαίες.
Δεν ξέρω αν διαχωρίζω την ψυχή από τη διάνοια, αλλά δε μου πάει αισθητικά και φιλοσοφικά να μην υπάρχει.
Υπάρχουν ψυχές και ψυχανθή και μεταμορφώσεις και ψυχανεμίσματα κι όλα αυτά μέχρι να βγει η ψυχή μας. Για το μετά ουδεμία εγγύηση. Κανείς δε γνωρίζει. Αγνωστικίστρια δηλώνω. Όχι νιχιλίστρια.

takis είπε...

Dekto etsi...

Ayto eleipe na mas peis oti yparxei kai meta thanato !!...

Agnostikistis kai ego...fanatikos omos...
diladi,kolokythia ...
na apodeixoume to aytonoito....

takis είπε...

Bonne nuit

eimai ptoma..look at your mail

Αστερόεσσα είπε...

Θεολογικός προβληματισμός εκτίθεται στην ανάρτηση Χρόνος και στα εκτενή σχόλιά της. Ερωτηματικά μάλλον. Ουδέν οίδα.
Καληνύχτα και ευχαριστώ! ~☺~

tovenito είπε...

στο πάνθεον των ελένων συμπληρώνω, ελέβη δήμου, ελένη μενεγάκη, ελένη πετρουλάκη, ελένη τσαλιγοπούλου,ελένη λουκά, ελένη φιλίνη, ελένη ράντου,ελένη καραϊνδρου, μαρία-ελένη λυκουρέζου. γενικά παντού υπάρχει μια ελένη,όπως και ο μύθος.
για κάθε στιγμή υπάρχει και μία.

υστερόγραφον. σε έχω απευθύνει προσκλητήριο. take it or leave it!

Αστερόεσσα είπε...

~☺~ Eλένη Μενεγάκη στο πάνθεον; Και Ελένη Λουκά; Νόμιζα ότι το πάνθεον έχει θέαινες, διαβόλισσες, φιλοσόφους ή έστω αληθείς πόρνες.
Όχι καρικατούρες Μπάρμπυ ούτε τροφίμους ψυχιατρικών κλινικών...
Και μου βάζεις και την Ελένη Φιλίνη μέσα... Μια μύτη με άλλα λόγια με πολύ τουπέ και κενό κεφάλι - τοποθετημένο σ' ένα χυμώδες σώμα...

Η Ελένη Καραΐνδρου ναι! Είναι αληθινή Ελένη! Άξια εστί!

Υ.Γ. Την είδα την πρόσκληση. 10 + 1 τραγούδια που με έκαναν και δάκρυσα; Πολύ δύσκολο. Υπήρξαν εκατοντάδες τραγούδια που μ' έκαναν και δάκρυσα ή να κλαίω με λυγμούς. Θα το σκεφτώ.

Sarasides είπε...

Και η «Ελένη του Τάσσου». Καταχώρηση στην Ατζέντα της Μητέρας μου...
Επίσης, να δηλώσω μετά παρρησίας, πως δεν είμαι μετριόφρων, αλλά ταπεινόφρων...

Αστερόεσσα είπε...

~☺~ Eστέ υψηλόφρων, αδελφέ!