Παρασκευή 21 Νοεμβρίου 2008

Eκλαϊκευμένον Μάθημα Νέας Ελληνικής διά Ρεμάλια

Richard Redgrave, «Η πτωχή διδασκάλισσα» (Τhe Poor Teacher) ή «Η Γκουβερνάντα» (The Governess), 1844, Victoria and Albert Museum, Λονδίνο (Πηγή Eικόνας: The Victorian Web)


Το τελικό ν


Πότε, καλά μου παιδάκια, διατηρείται στα νέα ελληνικά το τελικό ν;

Συγκεντρωνόμεθα και δίδουμε βάσιν:

Ο κανόνας είναι: Μπροστά από λεξούλες που αρχίζουν:


    1. Απ' όλα τα φωνήεντα.

    2. Τα σύμφωνα: κ, π, τ, ξ, ψ

    3. Τα διπλά: μπ, ντ, γκ, τσ, τζ


Φωνήεν έχουμε όταν ανοίγουμε το στοματάκι μας. Συμφωνούμε;

Ας το πάμε πάλι απλοποιημένο. Κρατάμε στο μυαλουδάκι μας τη φράση «Σου ψιθυρίζω δυο φωνήεντα». Ε, μπροστά από κάθε λέξη που αρχίζει από φωνήεν διατηρείται το τελικό ν.


Παραδείγματα: τον άνεμο, την ειμαρμένη, τον ουρανό, ποιον ήλιο


Για να επέλθει μία συμφωνία, πρέπει τουλάχιστον δύο μέρη να συμφωνούν.

Άρα: Τελικό ν μπαίνει μπροστά από όλα τα φωνήεντα και δύο συνεχόμενα σύμφωνα.


Παραδείγματα: τον τζίτζικα, τον νταή, τον γκιώνη


Μένουν τώρα τα ρημάδια τα σύμφωνα κ, π, τ, ξ, ψ

Τα απομνημονεύουμε με την παρακάτω φρασούλα, που είναι ακροστοιχίδα: «Κόψε, παπάρα τα ξενέρωτα ψωνιστήρια»


Αναλυτικώς:

κ-όψε


π-απάρα


τ


ξ-ενέρωτα


ψ-ωνιστήρια



Το μάθαμε;


- φωνήεν

- 2 σύμφωνα

- Κόψε Παπάρα Τα Ξενέρωτα Ψωνιστήρια



© Ελένη Καλλιανέζου, Αθήνα 21 Νοεμβρίου 2008

buzz it!

45 σχόλια:

ria είπε...

Πόσο πρέπει να νευρίασες για να κάνεις αυτηΝ τηΝ ανάρτηση???

Και έχεις δίκιο, όπως πάντα!

καλημέρα από την ηλιόλουστη Αθήνα!

Αστερόεσσα είπε...

Kάτσε, ντε! Μη μου φουσκώνεις τα μυαλά! Δεν έχω και πάντα δίκιο!
Καλημέρα απ' την επίσης ηλιόλουστη... Αθήνα! :D

Stefanos είπε...

αυτόν το ρημάδη τον κανόνα όλοι τον σκίζουμε.. και εγώ πολύ πολύ συχνά...

Αστερόεσσα είπε...

E, εντάξει.
Γι' αυτό και τα ποιηματάκια βοηθούν. :D
Στις άλλες περιπτώσεις δεν μπαίνει τελικό ν, εκτός κι αν χρησιμοποιούμε για λόγους στυλ αρχαîζουσα.

†Σουβλόγησον!†

AA είπε...

Πάντως και με τα ξενέρωτα ψωνηστήρια πρέπει να τα είχατε πάρει ολίγον όταν γράφατε αυτό το post.

Αστερόεσσα είπε...

Μπα!
Την πλάκα μου έκανα.
Στην πραγματικότητα "τα παίρνω" με πολύ πιο σοβαρά πράγματα από ένα ν.
Θα τα βάλω και με τους νέους οδηγούς, με το "Ν" στο τζαμάκι, όταν επικίνδυνοι οδηγοί δε βάζουν καν ένα διακριτικό "Ε" ή ένα "Σ" (Σκοτώστρας);
~☺~

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Πρωτότυπη παιδαγωγική μέθοδος!

Δηλαδή θα γράψω:
Κόψε παπάρα ΤΟΝ ξενέρωτο ψωνιστήρι;

AA είπε...

Να συμπεριλάβετε το κορυφαίο ανέκδοτο με τη νέα οδηγό σε εκείνο το post!

Αστερόεσσα είπε...

@ Σπίθα,

"ΤΟΝ"...

Κάτσε να το αναλύσουμε....

Τ= Ταλλεϋράνδος, τότε, ταξίμι, ταρίφα, Τενερίφη, τσακάλι...
Ο= όμορφος, οπτοπλινθοδομή, οφικιάλιος, οχτρός, οπτασία, ούτε, οπισθέλκουσα...
Ν= ντουβάρι, νάνος, ναύτης, νευροχειρούργος, νωματάρχης, (βαθειά) νυχτωμένος....

???

@ ΑΑ,
Εκεί που είχε ένα τεράστιο Ν μπροστά, ένα πίσω και 5-6 στα πλάγια και της είπε ο άλλος "Δε βάζεις, ρε κοριτσάκι κι ένα στην οροφή, για να σε βλέπουν και τα αεροπλάνα"; :D

AA είπε...

:-D :-D :-D

Κι αυτό καλό!

Αυτό που λέω πάει ώς εξής:

(Και εκεί που όλα ρέουν καλώς, άμοιρη Νέα οδηγός χωρίς Ν τολμά καραμπινάτο λάθος...Εκτός των ιμάτιων του, ανοίγει το παράθυρο ένας οδηγός και τις φωνάζει)
-ΚΥΡΙΑ ΜΟΥ Ν ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ;;;;

(η κυρία πέφτει για λίγο σε αμηχανία, οι νευρώνες σκάνε πρός όλες τις κατευθήνσεις -ΕΙΜΑΙ ΚΥΡΙΑ ΕΓΩ!!! Α ΝΑ ΧΑΘΕΙΣ ΒΛΑΚΑ! ΤΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΒΡΑΔΥ ΜΩΡΟ ΜΟΥ;- μέχρι που τελικά του απαντάει)
-ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ ΕΧΩ!!!
-Ε ΒΑΛΤΕ ΤΟ ΣΤΟ ΤΖΑΜΙ ΝΑ ΤΟ ΒΛΕΠΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ!!!

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

" ΤΟΝ" : Ανάλησις!

Τ- ούβλο:D

Ο- ρσεε !

Ν-έε μου :):)

Stefanos είπε...

ΧΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΧΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΧΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΑΧΑΑΑΑΑΑΑΑ
Θα το πω στο δρόμο αυτό κάποια στιγμή
χαααααααχααχα

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Όχι σε μένα παρακαλώ, προφήτα!
Δεν είμαι τούβλο:D

Αστερόεσσα είπε...

:D


Xμμμμ.. στο επόμενο μάθημα θα έχουμε ορθογραφία των παραγώγων του ρήματος λύω

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Νέα ανάλισης!

Κ- άνε
Π- αιδίιι (μου)
Τ-σάρκες, με
Ξ- ανθές και
Ψ- ωνισμένες!

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Λύσεται, ανάλυσις!

Λ -ύσε
.......Τ- ΟΝ
Υ- μάντα
Σ -τα
Ε- ρμα
Τ- α
Α -...άντα
Ι- ΜΑΡΤΟΝ!

Αστερόεσσα είπε...

Κ-ούνια

Π-ου

Τ-ον

Ξ-εκούναγε,

Ψ-ευτρόνι!

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

"το" και όχι "τον"
Το ξεκούναγε!!

akrat είπε...

πω πω... ξευτιλήστηκα ξανά...
χαχα

Αστερόεσσα είπε...

@ Σπίθα,
Τι ξεκούναγε, παιδάκι μου; Άπαπα... κουνήσου απ' τη θέση σου!
"Ου γαρ το κουνείν νόσος, ουδέ και το μη ξεκουνείν" -Αστερόεσσα :P

@ Αkrat,
Μην το λες, μην το λες! Τι να πουν κι άλλοι! :D

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

@ Αcrat
"Ξεφτιλίστηκα", ανάλυσυ.

Ξ- εφτέρι
Ε- είσαι
Φ- ωτεινό!
Τ- έτοιες
Ι- ιδέες
Λ- άθος !

Ι- παμε
Σ- τημένο
Τ- ραπουλόχαρτο
Η - ταν!

Κ- ρατήσου
Α- ΚΡΑΤ!!!

Αστερόεσσα είπε...

Σπίθα, καμάρι μου, για σένα θα φτιάξουμε και γκρουπ αρχαρίων με εκμάθυνση απλών λέξεων:
Π.χ. μαμ, μη, ντα, τζιζ, κοκό, καλό, φτου κακά, μπράβο, μαμά, νάνι, ντεντένι
~☺~

tovenito είπε...

μην τον κράζεις για ένα νι..
καλύτερα να έχει κάτι παραπάνω παρά λιγότερο

Ασκαρδαμυκτί είπε...

O Καραϊσκάκης λίγο πριν πεθάνει πέταξε την καλύτερη ατάκα όλων των αιώνων, που αποδεικνύει πως 2.000 χρόνια χριστιανισμού δεν άλλαξαν την μηδενιστική αντίληψει των Ελλήνων: "τώρα στνον μπούτσνον μν"!
Αυτές ήταν οι τελευταίες λέξεις της ζωής του, πολύτιμη παρακαταθήκη στους νεώτερους και πεδίο δόξης λαμπρό στους φιλολόγους για την μελέτη της χρήσης του τελικού "ν"!

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

@ Tovene592
Καλώς "τo τοvene" κι'ας άργησε :D
Για λέγε, για λέγε.

Τον- ene592
ή
Το - vene592

Mην ασελγείται
και αφαιρείται
το "ν" από το νινί!

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Είμαστν χύμα μας ηρθαν και
Τανασκαρδάτν.

Αστερόεσσα είπε...

@ tovene592
Θα κράζω. Διότι αν τον αφήσεις σήμερα να μη βάλει Ν στο αυγό, μεθαύριο θα σου βάλει Ν και στο βόδι. Τι το κάναμε; Όποιος έχει πολλά Ν βάζει και στα λάχανα;


@ Ασκάρ,
Ο Καραϊσκάκης είναι μία απ' τις αδυναμίες μου! Φαντάσου, ένας λόγος παραπάνω, ότι ούτε ΠΑΣΟΚ ψηφίζει! :Ρ

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Κι εμένα είναι η αδυναμία μου Αστερούλα, άλλωστε με τον μούλο είμαστε κοντοχωριανοί!

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Για να θυμόμαστε τα κ π τ υπάρχει και η λέξη "καπότα"!

Αστερόεσσα είπε...

A, το λάστιχο ποτίσματος???
Μπράβο, Ασκαρούλη! Σε ό,τι αφορά κακές λεξούλες από Ψ, Ξουράφι είσαι βρε!

Υ.Γ. Διορθώνω:
Τον μούλο = ΛΑΘΟΣ
→ Το μούλο = ΣΩΣΤΟ

b|a|s|n\i/a είπε...

και πως θα ξεχωρίσουμε τον μούλο από το μούλικο αν δεν του βάλουμε το νι;

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Λοιπόν, δώσε βάση στη λαλιά:
τυπικά, η καταγωγή μου είναι από κάποιο χωριό των ορεινών Αγράφων. Όμως, το δισύλαβο επώνυμο με τα τέσσερα σύμφωνα και τα δύο φωνήεντα παραπέμπει κατά Ήπειρο μεριά...
Πριν τρία χρόνια φώναξα έναν Αλβανό να μου βάψει το γραφείο. Κάποια στιγμή βλέπει το όνομά μου στην πινακίδα και λέει: "απ' το Αργυρόκαστρο είσαι φίλε"; "Πώς σου 'ρθε αυτό ρε μλκ;". "Να... το όνομα αυτό το έχουμε στο Αργυρόκαστρο, εξωχίτες είναι, υπάρχει και βουλευτής Τ.....!"
Εγώ δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία...
Πέρυσι, εκεί που διάβαζα μια παγκόσμια ποιητική ανθολογία, βλέπω στην Αλβανία κάποιον ποιητή, καταγόμενο απ' το Αργυρόκαστρο, που πέθανε το 1904 και έχει ακριβός το δικό μου ονοματεπώνυμο!
Τώρα εξηγούνται όλα: να γιατί είμαι ... ληστρικός και ωμοφάγος!

Πάω τώρα καμιά βολτούλα έξω και τα λέμε από αύριο!
Καληνύχτα

Αστερόεσσα είπε...

Το μάθημα θα συνεχιστεί αύριο.
Πάω σινεμά.
Με χτικιάσανε αυτά τα παιδιά!

ria είπε...

καλά εγκαταστάθηκες εδώ?
ειχα την εντύπωση ότι διέμενες μόνιμα στη δανία!

Αστερόεσσα είπε...

Kαλημέρα, παιδιά!

Αρχίζω απ' τον καλό μαθητή b|a|s|n\i/a, που είναι μαθητάρα κι έχει και απορίες για να μαθαίνει:
"και πως θα ξεχωρίσουμε τον μούλο από το μούλικο αν δεν του βάλουμε το νι;"

Πότε τίθεται σε άρθρο θέμα "ν"; Στο αρσενικό και θηλυκό γένος.

Ας κάνουμε μια επανάληψη στα άρθρα:

Aρσενικό:

Ενικός Αριθμός:
Ονομαστική: ο
Γενική: του
Αιτιατική: το(ν)
Κλητική: -

Πληθυντικός αριθμός
Ονομ: οι
Γεν: των
Αιτ. τους
Κλητ. -

Θηλυκό:

Ενικός
Ονομ: η
Γεν. της
Αιτ. τη(ν)
Κλητ. -

Πληθυντικός
Ονομ: οι
Γεν. των
Αιτ. τις (τες)
Κλητ. -


Ουδέτερο:

Ενικός
Ονομ. το
Γεν. του
Αιτ. το
Κλητ. -

Πληθυντικός
Ονομ. τα
Γεν. των
Αιτ. τα
Κλητ. -

Έτσι, θα πούμε:
Το μούλο, τη μουλάρα, το μούλικο.
Είδα ένα μούλο. Ποιο μούλο; Το μούλο με τη μουλάρα, που είχε μαζί της και το μούλικο.
Ή:
Το μούλο τον επήρανε σ' ένα καράβι μούτσο
και ήρθε ένα σκυλόψαρο και του 'φαγε τον π----- (αν το σκυλόψαρο έφαγε μέλος που να αρχίζει από π. Αν όμως το σκυλόψαρο έφαγε στο μούλο το θώρακα, τότε δε βάζουμε ν).


Υ.Γ. Για Ria. Είμαι στην Ελλάδα προσωρινά από τότε που αρρώστησε ο πατέρας μου και το σκέφτομαι, αν χρειαστεί να ξανάρθω. Αλλά, όσο μένω εδώ, τόσο νοσταλγώ το εκεί. Ένας τρόπος να βλέπει κανείς πού είμαι είναι στο κάτω μέρος της ανάρτησης. Αν λέει Αθήνα, είμαι Αθήνα. Αν λέει άλλο μέρος, τότε είμαι σε άλλο μέρος.

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Καλημέρα, Αστερόεσσα, καλό σ/κ.

"Αρχίζω απ' τον καλό μαθητή b|a|s|n\i/a"

Ζηλεύω τον b|a|s|n\i/a !!!
(εδώ καλώς έβαλα το "ν", διότι ακολουθεί
"Β", χε, χε, το έμαθα!)

Σας υποβάλλω την παρακάτω αίτησιν.
"Αγαπητή κυρία
Επειδή διαπιστώνω ότι εκτός από το "ν" θέλω βοήθεια και σ'άλλα γραμματικά ή συντακτικά, παρακαλώ όπως εξετάσετε τη δυνατότητα να μου διδάξετε και να με βελτιώσετε παρέχοντας μου ιδιαίτερα μαθήματα.
Διαπίστωσα και άλλες μου γραμματικές ελλείψεις, π.χ:
1. Πότε βάζω "," κόμμα.
2.Πότε τονίζεται τα μονοσύλλαβα, όπως το "που".

Επειδή δεν θάθελα από τους κακόβουλους ή από εσας να παρεξηγηθώ για τις προθέσεις μου και για τη φιλομάθειά μου, θα σας πρότεινα τη συγκρότηση ενός γκρουπ που θα συμπεριλαμβάνει και άλλους φιλομαθείς όπως ο υποφαινόμενος.

(Δηλώνω ότι δεν έχει αμφισβητηθεί, ως τώρα, η φιλομάθειά μου και το ήθος μου!)

- Να λάβετε υπόψιν σας ότι η παραπάνω πρόταση γίνεται διότι είμαι "ακουστκός μαθητής" και όχι "οπτικός".
- Επίσης το γκρουπ το προτείνω και για οικονομικούς λόγους. Δε δύναμαι να αντεπεξέλθω σε ιδιαίτερο προσωπικό."

υ,γ.
Όποιος από τους σχολιαστές ενδιαφέρεται να εκδηλώσει ενδιαφέρον, ως φιλομαθής,
και να συμμετάσχει ας το πράξει,χωρίς φόβο και πάθος.

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Σπίθα, κι εγώ μέσα, αλλά επειδή είμαι άτακτο παιδάκι, μη σου κακοφανεί αν σου κάνω "πυροφάνι"! χεχε

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

@ Ασκαρ
Γνωστό ότι ήσουν Γιώτα4 στο στρατό! Άχρηστος, βοηθητικός και χαραμοφάης!!!
Άσε που μετά σε βάλανε και στο Άλφα2, "καρφί"!

Τα μαθήματα είναι πρωϊνά ή απογευματινά, άρα ξέχνα το πυροφάνι.
χε,χε

Αστερόεσσα είπε...

@ Σπίθα - Άσκαρ,
Γλώσσα δε βάλατε μέσα σ' όλο το μάθημα, φλυαρείτε ασκόπως κι εμποδίζετε τα άλλα καλά ρεμάλια να μάθουν πού να βάζουν το Νι τους!

Αν δε συμμορφωθείτε, θα σας στείλω στην τάξη της φροϋλάιν Χίλντα! Κανονίστε!

takis είπε...

Προτείνω σε Σπιθα-Ασκαρ να πάνε στη τάξη της Φροϋλάιν Χίλντα...

ακούγεται να ταιριάζει περισσότερο με το ανώτερο επίπεδο τους ...
η τάξη της φροϋλάιν Αστερόεσσας είναι το φροντιστήριο για εκεί, ας πούμε..

Αστερόεσσα είπε...

A, γεια σου, Τάκη!
Το 'πιασες!

Είδατε, βρε; Ο Τάκης ξέρει πού να βάζει το Νι του. Κάτι ψιλά θέλει μόνο για το Σίγμα του κι είναι έτοιμος για διδακτορικό!

Εσείς να τα βλέπετε!

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Ό Σπίθας κι εγώ ξέρουμε μόνο πού να βάζουμε την υπογραφή μας!

Αστερόεσσα είπε...

Ευχαριστώ για την ενημέρωση, αλλά δε σας ζήτησε κανείς να υπογράψετε συμβόλαιο. ~☺~

tovenito είπε...

τι ταινίαΝ είδαμε;

Αστερόεσσα είπε...

"Ο Ζακ και η Μίρι γυρίζουν πορνό".

Έδινε και ωραίες ιδέες για το τι να κάνει κανείς όταν είναι μπατίρης, αλλά ανεφάρμοστες, αν ανήκεις σε γενεά από θείτσα, γιαγιάκα και πάνω, καλό μου παιδί.

Στερνή μου γνώση...

Υ.Γ. Πόντιος, νησιώτης, Μικρασιάτης ή Κύπριος; Είπαμε γριά να Ν-σεις, αλλά μην το παρα-Ν-σεις.