Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2008

«Της Δικαιοσύνης Ήλιε Νοητέ»

«Πάντες οι της ελληνικής παιδείας μετέχοντες Έλληνές εισι» – Ισοκράτης




Γιάννης Τσαρούχης, 1940, Για την Ποιητική Συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη «Προσανατολισμοί»



Υπάρχουν ανά τον κόσμο Έλληνες. Κι εντός της Ελλάδας Έλληνες, Ελληναράδες, Γραικοί και Γραικύλοι.

Έλληνας όμως δεν είναι ο ιθαγενής μήτε ο γαλουχημένος με τα εθνικά ιδανικά Ελληναράς, ο «μαγκάκος», ο «η Ελλάδα δεν πεθαίνει, ρε», αλλά και ούτε η φαιδρή εκδοχή φασιστοειδών εθνικιστών που υπεραμύνονται για τη διαφορετικότητα του ελληνικού κυττάρου (βλέπε θεωρίες Λιακόπουλου, Πλεύρη και Σία).

Έλληνας είναι ο σκεπτόμενος άνθρωπος, ο διανοητής.

Έλληνας είναι ο της ελληνικής παιδείας μετέχων. Όχι απαραίτητα ο μελετητής όλων των αρχαίων ελληνικών συγγραμμάτων.

Αλλά, αν η ελληνική παιδεία επικεντρώνεται στο ουμανιστικό ιδεώδες, τότε Έλληνας είναι ο βαθιά και απροκάλυπτα ανθρωπιστής.

Έλληνας είναι αυτός που καταδίκασε την αποδιδόμενη στον Αλκιβιάδη (έξυπνου και προικισμένου κατά τα άλλα Αθηναίου) βεβήλωση των Ερμών και του απέδωσε ευθύνες για τα λάθη του στη Σικελική Εκστρατεία.

Έλληνας ήταν ο Κλείτος ο Μέλας, ο στενός φίλος του Αλεξάνδρου που τού έσωσε τη ζωή στο Γρανικό και ως πραγματικός του φίλος δε δίστασε να τον ψέξει για τρυφηλή ζωή και να στιγματίσει τη γλοιώδη συμπεριφορά των κολάκων που τον περιτριγύριζαν, για να χάσει τελικά τη ζωή του στη Σαμαρκάνδη απ' το χέρι του ευεργετηθέντος μεγάλου στρατηλάτη.

Έλληνας είναι ο λιτοδίαιτος, ο παράγων αρμονία μέσα από την αφαίρεση.

Έλληνας είναι ο αμφισβητητής, αλλά και ο μη – μισαλλόδοξος.

Ελληνίδα ήταν η Μαντώ Μαυρογένους που ξόδεψε όλη της την περιουσία στον αγώνα για τη λευτεριά και πέθανε στην ψάθα.

Έλληνας είναι αυτός που δε βιάζεται να μιλήσει, πριν ακούσει.

Έλληνες ήταν οι Αθηναίοι που απευθύνθηκαν στον Παύλο στον Άρειο Πάγο κι όταν εκείνος χρησιμοποίησε στωϊκή φιλοσοφία για να τους προσεγγίσει του απάντησαν: «Αυτά που μας λες τα γνωρίζουμε, αλλά θα έρθουμε και αύριο να σε ακούσουμε». Όχι, δεν εκόμισε ο Παύλος καμιά γλαύκα εις Αθήνας, όταν κήρυττε το νέο θεό. Κι όχι, ο βωμός «τω αγνώστω Θεώ» δεν ήταν ο βωμός στο Γιαχβέ. Ήταν ο βωμός των αγνωστικιστών στο θείο. Απλώς οι Αθηναίοι θέλησαν για μια ακόμη φορά να ταχθούν θετικά απέναντι στην ιδέα ενός σωτήρα. Ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά. Έκτοτε πολλοί σωτήρες εμφανίστηκαν. Κι αποδείχθηκαν ζούφιοι.

Για να αγαπήσουμε τον άνθρωπο, είναι καλό να γνωρίζουμε ότι σωτήρες δεν υπήρξαν ποτέ οι άνθρωποι. Απλώς μαρτυροποιούνται όσοι πεθαίνουν νωρίς.

Πιο καλά να εξανθρωπίζεσαι πιστεύοντας σε κάποιες ιδέες. Όσο για τους θεούς, «απέσβετο και λάλον ύδωρ»...







© Eλένη Καλλιανέζου, Αθήνα 15 Νοεμβρίου 2008

buzz it!

17 σχόλια:

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

"Εξαιρετικό."
Η εμφανής λιτότητα του κειμένου είναι τόση, όση ακριβώς χρειάζεται,
Oύτε περισσότερο ούτε λιγότερο.
Ακριβώς!

Το δίκαιο μέτρο τιμά και πλουτίζει την αξία του κειμένου και εναρμονίζεται με την αξία όσων πραγματεύεται.
Το "εξαιρετικό" είναι λίγο και λιτό.
Δίκαιη, νοητή, ηλίου φαεινότερη η αξία του κειμένου και της συντάξασας.
Ακριβό μαργαριτάρι, λαμπερό.

Ταπεινά τα σέβη μου, ως απόδοση δικαιοσύνης.

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Μη, παρακαλώσας, μη λησμονάτε την χώρα μου, την αξεπέραστη ερμηνεία του Γ. Μπιθικώτση στις καλύτερες στιγμές του μεγάλου μας Μίκη Θεοδωράκη.

Κούκος είπε...

Δεν έχω λόγια για αυτή την ανάρτηση...
Συμφωνώ επικίνδυνα!

tovenito είπε...

μερικές στιγμές ντρέπομαι
άλλες φορές υπηρεφανεύομαι
σίγουρα δεν βαριέμαι

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Πω πω... τι ήταν να το διαβάσω;
Εγώ δεν είμαι καθόλου Έλληνας!
Ή, μάλλον, έχω κάτι ελληνικό: με παντοφλιάζει η Ξανθίππη, όπως τον άμοιρο τον Σωκράτη!

b|a|s|n\i/a είπε...

άνθρωποι πάνω από όλα.
όλα τα υπόλοιπα τα βρίσκουμε.

takis είπε...

Της Δικαιοσύνης ήλιε..

Ουτε νοητός ουτε ξενοητός..
Ούτε με τον ποιητή τάχω καλά..
ούτε με τον συνθέτη..(πολύ περισσότερο..δυστυχώς)
άσε που τώρα ούτε και τέτοια τραγούδια ακούω πια...

Ουτε θα πω οτι καταλαβαίνω γιατί ο ορισμός του Ελληνα οπωσδήποτε περιέχει όλες αυτές τις αρετές που ανέφερες..

Σαν εξιδανικευμένο θεϊκό ιδανικό μου φαίνεται..

Μπορεί και να υπερβάλλω στον πραγματικισμό μου..ίσως χρειάζεται λίγος μύθος στη ζωή μας.

Αλλά για τους σωτήρες θα συμφωνήσω!

Μη χε...τους απανταχού σωτήρες..ειδικά τους έχοντες θεϊκή προέλευση και ευλογία..
μη χε..

Αστερόεσσα είπε...

"Ο καημός του θανάτου τόσο με πυρπόλησε, που η λάμψη μου επέστρεψε στον ήλιο.

Κείνος με πέμπει τώρα μέσα στην τέλεια σύνταξη της πέτρας και του αιθέρος.

Λοιπόν, αυτός που γύρευα, είμαι.

Ω λινό καλοκαίρι, συνετό φθινόπωρο

Χειμώνα ελάχιστε

Η ζωή καταβάλλει τον οβολό του φύλλου της ελιάς

Και στη νύχτα μέσα των αφρόνων μ' ένα μικρό τριζόνι κατακυρώνει πάλι το νόμιμο του Ανέλπιστου.
"

Oδυσσέας Ελύτης, Λακωνικόν, από τις "Έξι και Μία Τύψεις για τον Ουρανό"

__________________________

Δε θα γδύσω τον Ποιητή απ' τις λέξεις του.
Ούτε θα παραδώσω τη Μουσική στην κακοφωνία.
Αν έχει μία ελπίδα αυτός ο κόσμος να σωθεί είναι μόνο μέσα από την Ομορφιά.
Χωρίς αυτήν οι ψυχές μας λιμοκτονούν.

Καλημέρα παιδιά! ~☺~

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Νάσαι καλά!
Υπέροχη ανάρτηση, όπως και τα σχόλια!

Ασκαρδαμυκτί είπε...

Γλείφτη!

ΣΠΙΘΑΣ είπε...

Άγροίκε, άτεχνε και ακαλλιέργητε!

pølsemannen είπε...

Δεν λέω, καλά όλα αυτά, αλλά φαίνεται να λησμονείτε ότι εμείς οι ΕΛ είεθα όλοι Ανδρομέδιοι και ανωτέρα φυλή και άλλα τέτοια συγκλονιστικά και βαθυστόχαστα. :-P

Φοβάμαι όμως ότι το εξαιρετικό σας κείμενο η πλειονότητα των Νεοελλήνων δεν το ενστερνίζεται....

Δέστε και αυτό το βίδεο και ετοιμαστείτε για μεταμόσχευση εγκεφάλου...

Αστερόεσσα είπε...

@ pølsemannen
Nα μου διαφύγει; Αλίμονο!
Δεν τολμούσα η δυστυχής να πω ότι είμαι αρχαιολόγος. Mε πλεύριζε κάθε λογής ψώνιο που νόμιζε ότι ανήκει στην ομάδα Ε! :))

pølsemannen είπε...

Πω, πω ευτυχώς που δεν είμαι ούτε αρχαιολόγος ούτε αστρονόμος και με έχουν αφήσει προς το παρών οι Ιλλουμινάτι ήσυχο!

Δόξα να'χει ο Ήφαιστος ο κούτσαβλος!

Αστερόεσσα είπε...

Φτύσε τον κόρφο σου, γιατί και οι πεταλωτές Κενταύρων εκ Σειρίου κινδυνεύουν φουλ!
Ξέρεις τι εστί Ιλλουμινάτι; Μακριά!

Μαμά στο Δρόμο είπε...

Πές τα χρυσόστομη!
Τι κρίμα ν' ανακαλύπτω αυτό το μαργαριτάρι μόλις τώρα...

Αστερόεσσα είπε...

@ μαμά στο δρόμο,
Τίποτα δεν έρχεται πολύ νωρίς ή πολύ αργά. Όλα έρχονται την ώρα που πρέπει! Καλωσήρθες! ツ