Παρά Ιστέριμ - Σκυλεύσεις

Α. Παρά ιστέριμ

[...Τις απόκρηες ήβγαινε στους λαϊκούς μαχαλάδες η ερημιόλα. Αυτή ήτανε ένας θίασος που τον αποτελούσανε κάτι αληταράδες από τα Μορτάκια ή κι από άλλους λαϊκούς μαχαλάδες. Ήτανε μασκαρεμένοι Αραπάδες. Μουτζουρώνανε τα μούτρα τους και τα χέρια τους με τη μαυρίλα του τσουκαλιού, βάζανε μιαν άσπρη πουκαμίσα και φέσι. Ήτανε δεμένοι ο ένας με τον άλλονε με σκοινί περασμένο γύρω από την κοιλιά τους. Είχανε κρεμασμένη στο λαιμό τους μια κουδούνα. Ο κορυφαίος κράταγε μια μεγάλη μαγκούρα στο χέρι του, η οποία είχε στην απάνω άκρη της μια ακόμη πιο μεγάλη κουδούνα.
Χτυπούσε μ’ αυτή το έδαφος και ρύθμιζε το χορό τση Ερημιόλας. Ηστεκούντοστε ομπρός από τα μαγαζιά κι αρχίναγε να τραγουδάη ο κορυφαίος, ενώ οι άλλοι χοροπηδάγανε ρυθμικά.

Κορυφαίος: ε, ε, ερημιόλα.
Ο χορός: ε έιβαλλαχ (να δώση ο Θεός).
Κορυφαίος: Παρά μαφίς (δεν έχομε παράδες).
Ο χορός: έιβαλλαχ.
Κορυφαίος: Παπούτς μαφίς.
Ο χορός: έιβαλλαχ.
Κορυφαίος: Παρά ιστέριμ (θέλω παράδες).
Ο χορός: έιβαλλαχ.
Κορυφαίος: κι εσύ φούρναρη έιβαλλαχ, εκμέκ ιστέριμ (ψωμί θέλω).
Ο χορός: έιβαλλαχ.
Κορυφαίος: Μπρος το χασάπικο: κι εσύ χασάπη έιβαλλαχ.
Μπρος το μπακάλικο: κι εσύ μπακάλη έιβαλλαχ.
Μπρος τα σπίτια: κι εσύ κοκώνα έιβαλλαχ. Pίξε παράδες έιβαλλαχ.

Οι γειτονιές απ’ όπου πέρναγε η Ερημιόλα ήτανε ανάστατες. Τα παιδιά γύρω τους φωνάζανε και χορεύανε. Όταν πια νύχτωνε πήγαινεν ο θίασος τση ερημιόλας σε καμμιά ταβέρνα, πίνανε ό,τι βγάλανε και ηγινούντοστε ούλοι στραβοί στο μεθύσι...]

Ν. Kαρτσωνάκης-Nάκης, Θυμάμαι τη Σμύρνη, Tο Eλληνικό Bιβλίο, 1972, απόσπασμα Η Ερημιόλα

Β. Σκυλεύσεις

Ο κύριος Φώτης ήταν επίτροπος στην ενορία, όχι ιδιαίτερα ευφυής, αλλά γενικώς άνθρωπος καθωσπρέπει και με αυξημένο το αίσθημα της φιλανθρωπίας. Μια μέρα πιάσαμε συζήτηση για τιμές των ακινήτων κι ότι μπορείς να βρεις σπίτι σε πολύ καλή τιμή, όπως το θες κι όπου το θες. Στο νου μου είχα μισογκρεμισμένα σπίτια ή μύλους σε νησιά που τ' αγοράζεις κι ύστερα τ' ανακαινίζεις, αλλά θέλουν ένα σκασμό λεφτά για την ανακαίνιση ή κόλπα σε υπουργεία για να πάρεις επιδοτήσεις, αλλά πάντα αρνιόμουν πεισματικά οποιαδήποτε δημοσιοσχεσίτικη σχέση που θα είχε και την υποψία του "ζητώ χάρη ή ρουσφέτι".

-Κοίτα, μου λέει. Υπάρχουν και οι πλειστηριασμοί. Αν ανοίξεις την εφημερίδα, θα δεις πολλά σπίτια να βγαίνουν στο σφυρί σε τιμή ευκαιρίας.

-Αυτό το απορρίπτω ασυζητητί, απαντώ. Δε θα μπορούσα ποτέ να ζω σ' ένα σπίτι ακούγοντας στ' αυτιά μου τη βαρυγκώμια του πρώην ιδιοκτήτη, που βρέθηκε στη θέση να του εκπληστηριάζουν το βιος του.

-Αν δεν το πάρεις εσύ, θα το πάρει κάποιος άλλος, μου αντιγυρίζει.

Τινάχτηκα, σοκαρίστηκα, βρήκα ένα πρόσχημα ότι έχω δουλειά και το 'βαλα στα πόδια. Γιατί πάντα μου φαινόταν βέβηλο κι ανόσιο το να σκυλεύεις πτώματα ή να περιμένεις σαν το κοράκι πότε θα αποθάνει κάποιος ή πότε βρίσκεται σε απελπισία για να του πάρεις αυτό που έχει, γιατί βρέθηκε κάποια στιγμή σε αδυναμία να πληρώσει ένα χρέος, ποσόν πολλές φορές ευτελές. Εντάξει, δεν είσαι εσύ αυτός που του βάζει το μαχαίρι στο λαιμό, είναι το κράτος ή μια εταιρία ή η Εκκλησία. Ε, και; Συναυτουργός γίνεσαι στη σκύλευση.

***

Το τελευταίο επτάμηνο στην Ελλάδα ήταν για μένα πολιτισμικό σοκ.

Τελευταία φορά πριν απ' αυτό είχα έρθει για 10 μόνο μέρες στις βουλευτικές εκλογές του 2007. Κι επειδή απ' την προτελευταία φορά που κατέβηκα, πάλι φθινόπωρο του 2006 για μια βδομάδα είχε περάσει καιρός, ήθελα να πιω ένα ουζάκι στη θάλασσα και να περπατήσω στην Πλάκα. Γκράφιτι και σκουπίδια παντού και μυρωδιά ούρων, σκονισμένα φύλλα, κάποιοι τουρίστες ξεναγούνταν στη Ρωμαϊκή Αγορά, αυτό το αισθητικό αίσχος του ρωμαϊκού βλαχομπαρόκ του συρμού, που χτίστηκε με ό,τι περίσσεψε απ' τις μίζες που έφαγαν οι αρχαίοι ημών πρόγονοι απ' τα Ρωμαϊκά κονδύλια και που οι πάσης φύσεως ελληνολάτρες -από Λιακοπουλιστές μέχρι υπερεθνικιστές- κατατάσσουν στους θησαυρούς του ελληνικού πολιτισμού, γιατί ξεχνάμε ότι και οι αρχαίοι είχαν τα δικά τους σκατά, κι αν αυτά επέζησαν δύο χιλιάδες χρόνια αυτό δεν τα καθιστά και κατ' ανάγκην ως "θησαυρούς". Άφεριμ! Μεθυσμένη ακόμα απ' τον πόθο μου ν' αγκαλιάσω ελιές, έστω κι αφού είχα δει απ' το αεροπλάνο τα βουνά κατακαμμένα και μαύρα, πήγα όπως ήμουν με τη βαλίτσα απ' το αεροδρόμιο κατευθείαν στην Πλάκα, στην ταβέρνα του "Πλάτανου", παρήγγειλα μια μερίδα μπάμιες, που δε βρίσκεις στη Δανία, μία φέτα και ένα καραφάκι ούζο κι έγινα τύφλα κι ύστερα άρχισα να κλαίω με λυγμούς.

Την τελευταία φορά τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ήταν και η αρρώστεια του μακαρίτη του πατέρα μου στη μέση, δεν είχα διάθεση να δω ούτε την Πλάκα ούτε τα ένδοξα κατάλοιπα του παρελθόντος ή το καρακιτσαριό του παρόντος. Ο Συμεών, ευτυχώς, έφυγε πριν δει το κραχ, ευελπιστώντας ότι η κόρη του θα επιστρέψει στα πάτρια κι ίσως ζούσε να δει εγγονάκι, να του διαβάζει τους "Καημούς της Λιμνοθάλασσας", το τελευταίο βιβλίο που ξαναδιάβασε για πολλοστή φορά μέχρι να ενωθεί ό,τι απέμεινε απ' τους δικούς του καημούς με τη λιμνοθάλασσα στο Μεσολόγγι, στο κοιμητήρι του Άη Λάζαρου. Έφυγε πριν δει τα "Δεκεμβριανά", τις κραυγές, κι εκείνον τον πατέρα στο δελτίο των 8 να ορύεται, γιατί συνέλαβαν το γιο του να κλέβει πορτοκαλάδες απ' το σπασμένο ψυγείο ενός περίπτερου και τον κρατούσαν "παράνομα" στο τμήμα, γιατί δεν ήταν αυτός με τους φίλους του που έσπασε το ψυγείο, αλλά δίψασε το παιδί κι ήθελε να πιει μια πορτοκαλάδα, τόσο εγκληματικό είναι πια; Ξέρω κι εγώ; Είναι εγκληματικό ας πούμε να ξεθάβεις τους νεκρούς για να τους βγάλεις τα χρυσά δόντια και να τους παίρνεις τις βέρες ή τυμβωρυχία; Είναι εγκληματικό πριν ακόμη ξεψυχήσει η μαντάμ Ορτάνς να ορμάς στο σπίτι της να κάνεις πλιάτσικο; Είναι εγκληματικό να πηγαίνεις σε σπίτι που έχει κηδεία και να κλέβεις κουταλάκια;

Παρά μαφίς, εκμέκ μαφίς, η επαιτεία ήταν τουλάχιστον στην αρχαιότητα επάγγελμα, που έχαιρε κάποιας εκτίμησης. Η τυμβωρυχία όμως σε όλες τις εποχές δεν επιδοκιμάστηκε ποτέ.

Ύστερα ήταν κι άλλα. Αυτή η απίστευτη επιθετικότητα παντού. Στην οδήγηση, στις υπηρεσίες, στην καθημερινότητα, στις κορώνες, στα δελτία ειδήσεων, στον τύπο. Μουσικές στη διαπασών, αγριοκοιτάγματα, βρισίδι, επιθέσεις, καταγγελίες, κόντρα-καταγγελίες, αμετροέπεια, διδακτισμός στη χειρότερη μορφή του με υψωμένο το δάχτυλο...

Σαν πολύ βάρβαροι δε γίναμε, ρε πατριώτες; Οι "βάρβαροι" εδώ στο Βορρά, οι άξεστοι και άγριοι Βίκινγκς, ξέρουν να είναι πράοι, ευγενικοί, χαμογελαστοί και η οικειότητα δεν τους εμποδίζει μετά το φαγητό να γυρίζουν στη γυναίκα τους και να λένε "tak for mad, skat". [1] Αλλά είναι άξεστοι και σίγουρα έχουμε να τους διδάξουμε πολλά εμείς οι Ελληναράδες, γιατί η οικονομία τους είναι χάλια, ενώ η δική μας είναι καλύτερη. Κι είμαστε και φιλόξενοι και αντιρατσιστές σα λαός και διαρρηγνύουμε ιμάτια όταν κακοποιούνται πρόσφυγες, γι' αυτό και στα σπίτια μας παίρνουμε Αλβανίδες καθαρίστριες που είναι και φτηνές και στις οικοδομές Βαλκάνιους εργάτες χωρίς ΙΚΑ, και κάνουμε και πορείες για την Κούνεβα, αλλά αδυνατούμε να συλλάβουμε αυτούς που τής έριξαν το βιτριόλι, κι ούτε δίνουμε ιθαγένεια στα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται στην Ελλάδα -γιατί εξάλλου να τα εντάξουμε στο δικό μας κράτος; Να πάνε αλλού να καθαρίζουν τζάμια σε αυτοκίνητα και απαγορεύεται στους αριστεύσαντες στα σχολειά να σηκώνουν την ιερή ελληνική σημαία.

Είχα γιαγιά πρόσφυγα απ' την Τρίγλια της Μικράς Ασίας. Κι υπάρχουν ακόμη στην Αθήνα προσφυγικές γειτονιές και παραπήγματα από Μικρασιάτες. Ογδονταπέντε χρόνια μετά τα Μικρασιατικά εξακολουθούν στην Ελλάδα να είναι οι "Τουρκόσποροι", όπως κάποτε ήταν οι "Κωλοσμυρνιοί". Όταν λοιπόν δε δέχεσαι τους δικούς σου, θα δεχθείς τους Πακιστανούς, τους Βαλκάνιους, τους Πολωνούς; Δε βαριέσαι... Στον αγύριστο να πάνε, και πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους είναι η Κωνσταντινούπολη! Αλήθεια;

Αλλά εμείς είμαστε λαός με φιλότιμο! Κι επειδή, τι να κάνουμε, υπάρχει στον κόσμο αδικία που μας σηκώνει όρθιες τις τρίχες, οργανωνόμαστε σε συλλόγους και ασκούμε τα φιλανθρωπικά μας καθήκοντα, για να έχουμε τη συνείδησή μας αναπαυμένη. Στις Τράπεζες υπάρχουν λογαριασμοί για τα παιδάκια της UNICEF, τους σεισμοπλήκτους, τους πυροπαθείς, την Κούνεβα, τους φυλακισμένους, τους πρόσφυγες. Κι υπάρχουν και οι ενορίες με οργανώσεις κυριών για τους απόρους με ό,τι περισσεύει απ' το παγκάρι και βεβαίως και τα συλλαλητήρια μέσω των οποίων θα δείξουμε την αλληλεγγύη μας στα σοβαρά προβλήματα της κοινωνίας και τα παράθυρα των δελτίων ειδήσεων και τα ιστολόγια για να διαμαρτυρηθούμε.

Ε, και θα πάρουμε μια ανάσα απ' τις ανθρωπιστικές και πολιτικές μας ανησυχίες και με κανένα σκυλάδικο ή in μπαράκι να κουνήσουμε και λίγο την κορμάρα μας στη μπάρα, να παίξει λίγο και το μάτι μας, να βγούμε γκομενότσαρκα, καθότι τα προβλήματα γαρ πολλά και το μεν πνεύμα πρόθυμον η δε σαρξ ασθενής...

________________________________________

[1] Ευχαριστώ για το γεύμα, αγάπη μου.

Συναφής Ανάρτηση: Το Φαγοπότι

© Ελένη Καλλιανέζου, Kolding, 5 Mαρτίου 2008