Ηγερίες

Émile-Antoine Bayard, Gavroche (Γαβριάς), εικονογράφηση από το βιβλίο του Β. Ουγκώ, Les Μisérables (Oι Άθλιοι)

Τραγουδώ χειμώνα – θέρος

σ' αυτό φταίει ο Βολταίρος.

Φτώχεια έχω για προικιό

γράψε λάθος του Ρουσσώ.

Βίκτωρ Ουγκώ, διά στόματος Γαβριά, "Οι Άθλιοι".

Claude Lorrain, H Ηγερία θρηνεί το Νουμά, 1669, Galleria Nazionale di Capodimonte, Ιταλία - Νάπολη

"Όταν η κοινωνία τρέχει τον κατήφορον της διαφθοράς, μη διηγείσαι κακοήθη συμβάντα, μήτε κατηγορώντας τα· επειδή τότε κανείς δεν ψηφά την κατηγορίαν σου, αλλά καθένας εμψυχώνεται βλέποντας ότι έχει συντρόφους." - Ανδρέας Λασκαράτος.

Ενοχλούμαι από την απαξίωση του πολιτικού βίου κι απ' το λιντσάρισμα των πολιτικών προσώπων σε τηλεόραση, ιστολόγια, ραδιόφωνo και Tύπο.

Ενοχλούμαι από τα παρα-πολιτικά πυρά και τον αμετροεπή καταγγελτικό λόγο, που στόχο έχουν να κερδίσουν μεγάλες ακροαματικότητες.

Έχοντας μάθει να διοχετεύουμε το θυμό μας σε κορωνίδες και με την υπερχρήση των θαυμαστικών ξεχάσαμε το νόημα των αποσιωποιητικών και της τελείας.

Όμως η εκφορά της απαξίας δεν οδηγεί σε αξιώσεις, με τον ίδιο τρόπο που η ασχήμια ή η συχνή προβολή του ανήθικου δεν παράγουν ομορφιά ή ήθος.

Αντίθετα, το ανήθικο, το κραυγαλέο ή το άσχημο μπορούν να παράξουν ομορφιά διαδραστικώς μόνο όταν ο λόγος αλλάζει και η άνους κραυγή απαντηθεί με επιχειρηματολογία και ήθος -χωρίς ο λόγος να πέφτει στην παγίδα του ηθικολογικού.

Ήταν απαγορευμένο στην αρχαία Αθήνα της ακμής όσοι αγόρευαν στην Εκκλησία του Δήμου να χειρονομούν υπερβολικά. Ύστερα από την τυραννία των Τριάκοντα άρχισε πλέον να γίνεται συνήθης και η αλλαγή στη σημειολογία των κινήσεων.

Οι δημαγωγοί ανέκαθεν χρησιμοποιούν το «πιασάρικο» και το εύπεπτο για να κερδίσουν κοινό, ένα παζάρεμα με το συναίσθημα των μαζών που αγγίζει το ίδιο τη γιαγιά που παρακολουθεί το σήριαλ του Φώσκολου, τη θεια μου τη Μαρίτσα που πήγε φυλακή ως κομμουνίστρια γιατί δεν υπέγραφε δήλωση, μέχρι το παιδί που ζει ημι-προστατευμένο σε μια μπάσταρδη δεοντολογία καλής συμπεριφοράς με ανάπτυξη οικολογικής συνείδησης και αντι-βίας από τη μια και παιχνίδια στον υπολογιστή όπου η εξολόθρευση των κακών πριμοδοτείται με πόντους από την άλλη.

Αξιώνω λόγο που διέπεται από κάποιες αρχές σημαίνει ότι και ο δικός μου λόγος οφείλει να στηρίζεται στις αρχές που αξιώνω από τους άλλους.

Andrei Tarkovski, Σκηνή από την ταινία Offret (Θυσία), 1986. Στο ρόλο του Alexander o Erland Josephson. Little Man o Tommy Kjellkvist.

© Ελένη Καλλιανέζου, Αθήνα 26 Οκτωβρίου 2008