Φωτογραφία Ben CodyΖούσε μια φορά στα παλιά τα χρόνια μια κοπελιά που τηνε λέγαν Λεμονιά κι ήφτασε κι αυτή σε ηλικία γάμου. Σαν ήρθε η παραμονή τ’ Άη Γιάννη του Κλήδονα ξεκίνησε και τούτη με τις άλλες κοπελιές του χωριού να γεμώσει το σταμνίν της με τ’ αμίλητο νερό, αφού σ’ εκείνανα έπεσε ο κλήρος να κάμει την μπροστάρισσα. Τραβάει το λοιπόν για την πηγή, το γεμώνει ως απάνω, κι από πίσω της ούλο το χωριό ν’ ακολουθεί κι ούλο να προσπαθεί να τηνε κάμει να μιλήσει ως είχανε το έθιμο. Αυτή μιλιά.
Φτάσανε πίσω στο χωριό, πιάνουνε να ζυμώσουνε τις αλμυρόπιτες. Τις πλάσανε, τις ψήσανε, τραγουδήσανε και χορέψανε. Το βράδυ ανάβουνε τις φωτιές.
Βγαίνει κι η Λεμονιά να πηδήξει τη φωτιά τρεις φορές. Ξάφνου μια χέρα μέσα απ’ την φωτιά την αρπάει και χάθηκε.
Στο χωριό γίνηκε σούσουρο μεγάλο, γιατί δεν εκάη, δεν απέθανε στις φλόγες, μόνον εχάθη.
Ο Κωστής όμως, ο γιος του σιδερά, π’ αγάπαγε τη Λεμονιά κρυφά, αλλά δεν ετόλμαγε να της το μολογήσει πέφτει σε βαθύ συλλογισμό, ποιος τάχα να τηνε πήρε και πώς θα την έφερνε πίσω.
Συνήθειο ήτανε τις αλμυρόπιτες να τις τρώνε μόνον οι κοπελιές κι ύστερις να πίνουνε το αμίλητο νερό και να κοιμούνται και το πρωί τ’ Αγιού, όποιο όνομα ανδρός ακούγανε πρώτο να καλείται, τούτο να ‘ναι και το όνομα του άντρα που θα παίρνανε.
Ο Κωστής πήρε απόφαση να ντυθεί γυναίκεια και να φάει κι ετούτος αλμυρόπιτα, μπας και τονε φωτίσει ο Θεός να βρει τρόπο να φέρει πίσω την καλή του.
Μια και δυο, πάει στο μπαούλο της μάνας του, βρίσκει τη νυφιάτικη φορεσιά της, τη φορεί και βάνει και στο κεφάλι του μια μπόλια.
Τραβάει στην πλατεία, τρώγει και την αλμυρόπιτα, πίνει τ’ αμίλητο νερό κι ύστερις γύρισε πίσω και πέφτει να κοιμηθεί με την ελπίδα κάτι να του ονειρέψει ο Άγιος στον ύπνο του.
Προτού ακόμη χαράξει, ξυπνάει ο Κωστής με μια φωνή:
-Τη Λεμονιά την κλέψανε, τη Λεμονιά την πήραν
κι είναι της φλόγας του στοιχειού η νύφη και γυναίκα.
Πάγωσε μόλις άκουσε τη φωνή ο Κωστής, πως αλλουνού έγινε νύφη η κοπελιά που αγαπούσε, αλλά αποφάσισε να πάει να τηνε βρει. Με τι τρόπο δεν ήξερε, πάει στο σπίτι της Κατίγκως, της μάγισσας.
-Το και το, η Λεμονιά είναι νύφη του στοιχειού της φωτιάς.
-Μην τηνε ψάχνεις τότε, γιέ μου, τον ορμηνεύει η μάγισσα.
-Όχι, εγώ τη θέλω.
Του δίνει τότε κι η Κατίγκω ένα διμάνικο μαχαίρι και του λέγει:
-Με τούτο να χαράξεις το βράδυ έναν κύκλο στην αυλή κι άναψε στη μέση μια φωτιά. Όταν φουντώσει, πήδα μέσα. Κλέψε την και χάραξε πάλι έναν κύκλο με τη μαχαίρα στην αυλή του στοιχειού και θα βρεθείς ξανά πίσω στο χωριό.
Το βράδυ ο Κωστής χάραξε τον κύκλο, ανάβγει και την φωτιά κι όταν εφούντωσε καλά, δίνει έναν πήδο στη μέση και βρέθηκε στην κάμαρη του ζευγαριού που κοιμόντανε.
Αρπάει τη Λεμονιά, όπως ήτονα κοιμισμένη, ξαναμανανάβγει δεύτερη φωτιά στην αυλή του παλατιού του στοιχειού, νάτονα πάλι πίσω στο χωριό.
Σαν εξημέρωσε στο χωριό γινήκανε χαρές και πανηγύρια που ήρθε πίσω η Λεμονιά.
Έρχεται κι ο παπάς και τους παντρεύγει και σφάξανε κι αρνιά να ψήσουνε και φέρανε και λαγούτα και βιολιά να χορέψουνε.
Όμως η Λεμονιά ήτονα θλιμμένη, γιατί θυμόντανε τον πρώτο της άντρα, το στοιχειό της φωτιάς κι ούλο αναστέναζε.
Σαν ήπιανε το πρώτο κρασί, άρχισαν τα όργανα και σηκώθηκε η νύφη να σύρει το χορό. Σηκώθηκε κι ο γαμπρός. Δεν πρόκαμε τ’ αντρόγυνο να φέρει τον πρώτο γύρο και πρασινίζει η Λεμονιά, κι έβγαλε ρίζες και φύλλα κι ανθούς και γίνηκε δέντρο.
Ήμουνα κι εγώ εκεί και το ‘δα με τα μάτια μου, κι ακόμα βρίσκεται η λεμονιά στη μέση της πλατείας κι από τότε ούλες οι νύφες απ’ εκειά παίρνουνε ανθούς να στολίσουνε τα μαλλιά τους, σαν παντρεύονται.
© Ελένη Καλλιανέζου, Vejen, 10 Ιουνίου 2008.
Αναρτήσεις
30 σχόλια:
ήσουν όντως εκεί;
τι θέλει να πει ο ποιητής;
ότι η αγάπη μετριέται με ότι απαρνιέται κανείς, ακόμα και με την ίδια την αγάπη; (ήταν στους τίτλους τέλους μιας παλιάς ελληνικής ταινίας, δεν θυμάμαι τον τίτλο). και καλά η λεμονιά στην αρχή ήταν κοιμισμένη. όταν ξύπνησε γιατί δεν έδωσε στον κωστή να καταλάβει;
Ήμουνα με τη φαντασία μου. Σε μια μυθοπλασία όλα επιτρέπονται ποιητική αδεία.
Τίποτα δε θέλει να πει ο ποιητής. Απλώς ήθελε να ποιήσει τη γένεση της λεμονιάς ως δέντρου. Αν ο αναγνώστης θέλει να βρεί κι άλλα μηνύματα, μπορεί να το πράξει ελεύθερα.
Κι ως προς το γιατί δεν του έδωσε να καταλάβει, υποθέτω σε ένα ελληνικό χωριό πριν από πολλά χρόνια, δε θα είχανε και λόγο βαρύ οι γυναίκες, προπαντός αν αναφέρανε ότι ερωτεύτηκαν στοιχειά.
Στην ελληνική μυθολογία λ.χ. γιατί η Δάφνη μεταμορφώνεται σε δέντρο, όταν την κυνηγάει ο Απόλλωνας και δεν του λέει "δε σε θέλω";
Ηθικό δίδαγμα: πριν κλέψεις μια γυναίκα από άλλον, ρώτα την πρώτα αν θέλει!
μωρή κουντούλα λεμονιά! αφού πρόλαβε και βγήκε το ηθικό δίδαγμα, επιμελούμαι το μουσικό χαλί αυτού του ποστ! λολ! καλησπέρα!
lol Ηθικό δίδαγμα και ηθικό δίδαγμα. Θα σκάσουμε, αν δε βρούμε ηθικό δίδαγμα;
Κοίτα να δεις λοιπόν που είμαι και διδακτική... Τι μαθαίνει κανείς...
@ ασκαρδαμυτί, νόμιζα ότι σε αυτό δε θα χρειαζόταν καν αναφορά για να γίνει και ηθικό δίδαγμα. Είναι από τα ευκόλως εννοούμενα.
@ tovene592, έγινε. Ο καθείς ό,τι προαιρείται. Και κανένας οβολός στο παγκάρι, δε θα μου ξινόπεφτε.
Αν θέλετε καλά και σώνει να βγάλετε ένα δίδαγμα, μπορείτε να βγάλετε και το ακόλουθο:
Για να πρασινίσουν και πάλι οι καμμένες πλαγιές των βουνών, μη ρωτάτε τις γυναίκες αν σας θέλουν. Απλώς κλέψτε τις.
Εγώ είμαι του πρωτόγονου συστήματος:αν σου αρέσει μια γυναίκα, την αρπάζεις απ' τα μαλλιά και την σέρνεις στη σπηλιά σου!
Αλλά μετά το διδακτικό παραμυθάκι σου, θα τις ρωτάω αν θέλουν από δω και πέρα...
Έχεις κι ιδιόκτητη σπηλιά, ασκαρδαμυκτί; Ένα - ένα μας τα βγάζεις στη φόρα. Εργαλεία από πυριτόλιθο έχεις;
Πες μου ότι έχεις και δεινόσαυρο για pet και θα μαντέψω και το επίθετό σου:
Ασκαρδαμυκτί Flintstone!
Κι εγώ που σε νόμιζα για Έλληνα...
Ασκαρδαμυκτί Flintstone!
χαχαχα! εύγε! εύγε!
μακράν από τις καλύτερες ατάκες. σε συνδυασμό με την εικόνα.
και είναι οι μέρες δύσκολες.
λολ και πάλι λολ
Ασκαρδαμυκτί στουρναρόπετρας!
χαχα πολύ ωραίο!
Ο μαγικός κύκλος και η εξαγνιστική δύναμη της φωτιάς.
Υπέροχη αφήγηση και πολύ επίκαιρη. Εχουμε και τ' Αη Γιαννιού του Κλήδονα σε λίγο
Καλό βράδυ εύχομαι
Να 'σαι καλά, δυοσμαράκι!
Περιμένω με ανυπομονησία ανάρτησή σου για τα έθιμα του Κλήδονα. Έχω βαρεθεί ν' ακούω από Έλληνες για Άγιους Βαλεντίνους, όταν έχουμε τον Άι Γιάννη τον Κλήδονα και την επομένη Έρωτος οσίου, ενώ τις πρώτες μέρες του Ιουλίου εορτάζεται στην Κρήτη ο Υάκινθος, επίσης προστάτης του έρωτα.
Κι ακόμη κι αν ο Έρωτας και ο Υάκινθος είναι δάνεια της θρησκείας απ' τους αρχαίους Έλληνες, να παραδεχτώ ότι μέσω των χριστιανών μνημονεύονται και στο Συναξαριστή, όμοια όπως μαρτυροποιήθηκαν οι εννέα Μούσες και εορτάζονται την 1η Σεπτεμβρίου.
Μάλισταααα! Όπως θέλετε...Εγώ τι να πω? Όχι, δεν είναι έτσι? Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε. Φιλάκια πολλά!
lol Λίλη.
Να, έχουμε ως Έλληνες τις γιορτές μας για τον έρωτα μέσα απ' την Παράδοση. Γιατί λοιπόν να γιορτάσω κάτι το ξενόφερτο; Με ξενερώνει κιόλας. Πέραν του ότι δεν αντέχω τις παγκόσμιες ημέρες. Έγιναν για να τιμούμε κάτι ή για να επαναλαμβάνουμε κλισέ και να τα ξεχνάμε τις υπόλοιπες μέρες του χρόνου;
Θα άξιζε ίσως να σημειωθεί ότι η γιορτή του Κλήδονα συμπίπτει χονδρικά με το θερινό ηλιοστάσιο, το μεσοκαλόκαιρο με άλλα λόγια, με τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου.
Για τους μελετητές εθνολογίας, να πούμε ότι και οι Κέλτες εόρταζαν κάτι αντίστοιχο με τον Κλήδονα στις γιορτές του μεσοκαλόκαιρου. Αναφέρεται και ως Βeltane. Κατά κάποιους, Beltane είναι η Πρωτομαγιά, αλλά οι απόψεις δυΐστανται, κι άλλοι τις θέλουν να γίνονται κατά το μεσοκαλόκαιρο, για να συμπίπτουν και με το θερισμό. Ομοίως άναβαν φωτιές στα χωράφια ή στις πλατείες ενώ γινόταν κι ένα είδος Ιερού Γάμου, με ελεύθερα ζευγαρώματα στο ύπαιθρο. Αυτό το οποίο ήταν taboo για τις άλλες μέρες του χρόνου, κατά τις γιορτές του Beltane όχι μόνο επιτρεπόταν, αλλά ήταν και επιβεβλημένο. (Μας θυμίζει ίσως και τις εορτές του Διονύσου στην Αρχαία Ελλάδα ή τα Saturnalia στη Ρώμη; Πολλές ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις θα μπορούσαμε να κάνουμε από τη σύγκριση).
Πολυ καλο το ποστ.
Χμμ...
Και ολο το μπλογκακι σου, γενικα, ειναι πολυ καλο.
Την καλημερα μου.
Nα 'σαι καλά, zero! Καλωσήλθες!
Ίσως μια συζήτηση στα σχόλια αποβεί πιο ενδιαφέρουσα από την ίδια την ανάρτηση. Αυτή θα ήταν και η επιδίωξή μου άλλωστε.
Τα πάντα μπορούν να γίνουν αφετηρίες για να πάμε ένα βήμα πιο πέρα, αποφεύγοντας ταυτόχρονα έναν στείρο ακαδημαϊσμό.
Το ιστολόγιο εδώ δεν έχει κλείσει ακόμη ούτε ενάμισυ μήνα. Αλλά μπορεί και να το καταφέρουμε.
Πολύ όμορφο... και χαίρομαι που αναφέρεις τον υάκινθο γιατί σε λίγο θα αναρτήσω κι εγώ κάτι ανάλογο, αλλά μου έχει προκύψει σε γένους θηλυκού... Υακίνθη!
Τόσο το καλύτερο! Να σπάσουμε έναν ακόμη μύθο: Του πατριαρχικού θεού. Αλλά ούτε και ο μητριαρχικός θεός με ικανοποιεί. Ο Θεός οφείλει να είναι Ανδρόγυνος για να συλλάβουμε κάποιες βασικές έννοιες. Ότι τα πάντα είναι ένα.
Άνδρας / Γυναίκα, Μαύρο / Άσπρο, Θεός / Διάβολος, Μικρόκοσμος / Μακρόκοσμος, Πραγματικότητα / Όνειρο.
Αναμένω!
Ναι, εχεις δικιο... τα σχολια μερικες φορες ειναι πιο σημαντικα και απο το ιδιο το ποστ.
Βεβαια, το ποστ ειναι η αφετηρια.
Πολυ σωστο.
Ειμαι σιγουρος πως θα παει πολυ καλα το μπλογκακι σου.
Γιατι οχι αλλωστε?
Την καλησπερα μου.
@ zero, μα αυτός είναι και ο σκοπός των σχολίων. Αλλιώς, θα καλούσαμε το σχόλιο εγκώμιον ιστολόγου ή μύδρος κατά αυτού ή στον εκφυλισμό του και σε πιο κοινή ελληνική καλημεροκαλησπέρες. lol
Δηλαδη πειραζει που με αρεζουνε τα παραμυθια; Χοχοχο ακομα κι ενας καφρος εχει αδυναμιες
Καλησπερες.
Όχι, καλέ! Εμένα να δεις!
Η πλάκα στο μεταξύ είναι ακόμη μια, που δεν τη λαμβάνουμε ποτέ υπόψιν.
Υπάρχει διαφορά μεταξύ μύθου, θρύλου και παραμυθιού.
Ο μύθος είναι κυρίως διδακτικός ή ηθοποιεί. Π.χ. Μύθοι του Αισώπου, Μύθοι της Ελληνικής Μυθολογίας, Μύθοι του La Fontaine.
Ο θρύλος έχει αφετηρία από μια ιστορική παράδοση και μπορεί να χάνεται μεταξύ ιστορίας και φαντασίας. Βλέπε έπος Διγενή, λήσταρχος Νταβέλης κλπ.
Το παραμύθι έχει πάντα το στοιχείο του μαγικού, αλλά είναι και προς παραμυθίαν ψυχής. Όταν είμαστε καλά, δε χρειάζεται ούτε να γράφουμε ούτε να διαβάζουμε ούτε ν' ακούμε παραμύθια για παρηγοριά. Απλώς τα ζούμε.
... Δεν ξέρω τελικά αν ήρθα στη Δανία περισσότερο για να δοκιμάσω το άγνωστο ή γιατί είναι η γενέτειρα του Άντερσεν, του παραμυθά. Όσο περνάει ο καιρός τείνω προς το δεύτερο. Μια στροφή στο παιδί μέσα μου και στο μέλλον απ' το πολύ νεκροφιλικό της αρχαιολογίας και την παρελθοντολογία. Δεν είμαι σε θέση να δώσω ακόμη απάντηση. Τελικά ίσως ο θησαυρός βρίσκεται στο παρόν... αλλά φσσστ! Έφυγε κιόλας!
Να σου πω την αμαρτια μου...
ενω μου αρεσει να σχολιαζω (περιστασιακα) σε μπλογκακια αλλων χρηστων, βαριεμαι αφορητα να απαντω σε σχολια που κανουν οι χρηστες στο δικο μου μπλογκακι.
Δεν ξερω γιατι συμβαινει αυτο.
Αλλα ειναι ενα πραγματικο γεγονος.
Πολλες φορες θεωρω οτι το ποστ εχει να πει πιο πολλα... απο μονο του.
Αλλες παλι, νομιζω, οτι τα σχολια... εχουν μεγαλυτερη αξια και απο αυτο το ιδιο το ποστ.
Eξαρτάται από την ανάρτηση, zero.
Όταν για παράδειγμα βλέπεις ένα ποίημα ή έναν ζωγραφικό πίνακα, τι να πεις που να μη φανεί γελοίο μπροστά στην ομορφιά που βλέπεις;
Γιατί θα πρέπει να εκφυλίσεις το συναίσθημα ή αυτό που σου δίνεται με αδέξιο βερμπαλισμό;
Χαμογελάς, νοιώθεις κι αφήνεσαι να σε διαπεράσει το όμορφο. Αλλιώς, το ευτελίζεις. Κάποιες φορές λες κι "ευχαριστώ", "καλημέρα", ή "καλημέρα ΣΟΥ"... Οι λέξεις έχουν παραπάνω από ένα νοήματα. Ή δε λες τίποτα. Κι οι σιωπές έχουν παραπάνω από ένα νοήματα.
φίλη Αστερόεσσα δεν έπεσα έξω για το βλέμμα του παιδιού που κοιτά έξω απο το παραθυρο!όταν όμως στο έλεγα αυτό δεν είχα διαβάσει την υπέροχη δουλειά που έχεις κάνει.δεν έχω να σχολιάσω ή να προσθέσω.σου καταθέτω μόνο την απερίγραπτη χαρά που μου έδωσες διαπιστώνοντας πως η ποιότητα υπάρχει γύρω μας αρκει να γυρισουμε να την κοιτάξουμε. εκείνη σίγουρα θα μας κλείσει το μάτι...
Σ' ευχαριστώ, fotini.
Και παιδί, σύμφωνοι, μια πτυχή.
Ίδιοι μένουμε από παιδιά, κι ας περνούν τα χρόνια. Απόψεις αλλάζουμε, αλλά η ψυχή μας είναι μαγειρεμένη από τα ίδια υλικά. Ψήνεται μονάχα με το χρόνο. Αρκεί να μην αρπάξει στο ψήσιμο ή μη μας βγει ωμή.
Eγώ με τις πολλές φωτιές φοβήθηκα. Επικίνδυνη έγινε κι η ανάγνωση. Τι να πω πια!
Χαχαχα!
Για τη βερικοκιά έχεις κανένα μύθο;
Συμφωνώ για όσα λες για τον άγιο.. Βαλεντίνο. Φτάνει πια με αυτή την καραμέλα
Δεν "έχω" κανέναν μύθο για τίποτα. Αλλά μπορώ να φτιάξω έναν. Στις προσταγές σας!
Δημοσίευση σχολίου